Kinkhoest (Bordetella)
Algemene informatie
Kinkhoest is een infectie van de luchtwegen veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis en soms door Bordetella parapertussis. De incubatietijd is doorgaans 7 tot 10 dagen maar kan varieren van 5 tot 21 dagen. Een kinkhoest infectie kan verdeeld worden in drie stadia. Het eerste stadium (catararale stadium) wordt gekenmerkt door een neusverkoudheid en algemeen ziek zijn. Dit stadium duurt doorgaans 1 tot 2 weken. Het tweede stadium (paroxysmale stadium) wordt gekenmerkt door heftige hoestbuien gevolgd door een gierende inademing. Dit stadium duurt doorgaans 2 tot 6 weken. In het derde stadium (reconvelescentiestadium) gaan de typische hoestbuien over in een losse hoest die weken of soms zelfs maanden kan aanhouden. Kinkhoest wordt daarom ook wel de honderdagenhoest genoemd. Het doormaken van kinkhoest en ook de vaccinatie tegen kinkhoest geeft geen levenslange bescherming tegen kinkhoest.
Niet of onvolledig gevaccineerde zuigelingen, jonger dan 1 jaar (minder dan 3 doses DKTP) hebben een verhoogde kans op een ernstig beloop. Uitzondering hierop vormen a terme geboren zuigelingen, jonger dan drie maanden, van moerders die tussen 16 weken zwangerschapsduur en veertien dagen voor de bevalling gevaccineerd zijn tegen kinkhoest.
Diagnostiek is geindiceerd voor het aantonen of uitsluiten van een kinkhoestinfectie bij de patient en voor het nemen van beschermende maatregelen bij contacten met een verhoogd risico rondom de patient.
Tabel 1
Saltro voert de kinkhoest serologie uit middels een bepaling van de IgG antistofconcentratie in serum tegen pertussis toxine. De interpretatie is afhankelijk van de hoogte van de antistofconcentratie, de leeftijd en vaccinatiestatus van de patiënt en de tijd tussen eerste ziektedag en afname van het serum. IgG respons begint bij oudere kinderen en volwassenen meestal 2 – 3 weken na ontstaan van klachten en piekt na 4 – 6 weken. Bij jongere kinderen kan de respons later starten tot 8 weken na begin klachten en volgt ook de piek later. Doordat kinkhoest circuleert in de populatie en doordat in Nederland gevaccineerd wordt met het accelulair kinkhoest vaccin is een positieve serologie niet per se bewijzend voor een recente infectie.
Tabel 2 geeft de gehanteerde interpretatieregels en de regels voor het insturen van een tweede serum weer: Tabel 2
- Bepaling: specifiek DNA van Bordetella pertussis en Bordetella parapertussis
- Methode/Techniek: moleculaire diagnostiek middels PCR
- Materiaal: afnemen via de neus middels een diepe nasopharynxwat. Gebruik hiervoor een Nasofarynxwat in eSwab (roze dop)
- Benodigd volume: niet van toepassing
- Bewaartemperatuur tot transport: 2-24°C
- Bewaartijd tot analyse: indien mogelijk binnen 24 uur, maximaal 3 dagen
- Uitslag bekend: onderzoek wordt uitbesteed. 1-2 werkdagen
- Resultaat: negatief/positief. Positief resultaat wordt door een arts microbioloog doorgebeld aan de aanvrager
- Informatie/contact: zorginformatiecentrum 030-2361125 of voor intercollegiaal overleg met een arts microbioloog 030-2361100 (optie 1)
- Opmerking: Afname instructie kinkhoest neuswat