Zelfafname bloed draagt bij aan doelmatigheid en comfort
Er zijn momenten waarop je je als consument waarschijnlijk afvraagt waarom dingen in de zorg geregeld zijn zoals ze zijn geregeld. Het Innovatieteam van Saltro zet zich al jaren actief in om de zorg anders te organiseren: beter, efficiënter en vooral ook comfortabeler voor de betrokkenen. De focus ligt in eerste instantie bij diagnostiek maar steeds vaker denkt het team ook mee bij het optimaliseren van zorgprocessen thuis, bij de huisarts en in het ziekenhuis. Een actueel voorbeeld is het gemakkelijker en vooral pijnloos zelf afnemen van bloed.
Venapunctie
Overal in de wereld wordt bloed afgenomen voor onderzoek, om een diagnose te stellen of de patiënt te monitoren. Veruit de meeste bloedafnames worden gedaan door middel van een venapunctie, waarbij de ader wordt aangeprikt. Hiervoor is een opgeleide medewerker nodig. Patiënten moeten hiervoor naar een afnamelocatie en zich aanpassen aan de openingstijden. Er zijn weliswaar enkele alternatieven voor de venapunctie, waaronder de vingerprik, waarmee 1 druppeltje bloed afgenomen wordt, waarmee bijvoorbeeld de glucosewaarde of stollingstijd van het bloed gemeten kan worden. Echter, voor het testen van de meeste ziekten is één druppel bloed op dit moment helaas nog onvoldoende. Dus moeten we naar een afnamelocatie. Maar er gloren alternatieven aan de horizon!
Pijnloze zelfafname
Een veelbelovend alternatief voor reguliere bloedafname is een apparaatje dat met “1 druk op de knop”- via micronaaldjes (capillair) bloed uit de bovenarm verzamelt. Micronaaldjes zijn minuscule naaldjes die maar een heel klein stukje door de huid gaan. Zij zuigen uit de haarvaatjes die vlak onder de huid liggen een kleine hoeveelheid bloed. Deze methode wordt door de meeste mensen als pijnloos ervaren. De patiënt kan het bloed zelf afnemen en naar het laboratorium sturen.
Bereidheid
Het innovatieteam van Saltro heeft onderzoek gedaan naar de bereidheid van mensen om op deze manier zelf hun bloed af te nemen. Annelijn Goedhart, coördinator Innovatie bij Saltro: “We willen weten of deze ontwikkeling aansluit bij de wensen van patiënt. Welke voordelen zien zij en welke zijn dan de belangrijkste? Welke nadelen zien zij? En zouden ze het wel of niet gebruiken?” In samenwerking met onder andere de Nederlandse Patiëntenfederatie werden patiënten uitgenodigd deel te nemen aan het onderzoek. Er kwamen 4.000 reacties binnen. De resultaten worden eind 2020 gepubliceerd.
Goedhart: “Op basis van eerder onderzoek, focusgroepen en interviews kunnen we al zeggen, dat patiënten positief tegenover deze ontwikkeling staan. We hadden verwacht dat zij terughoudender zouden zijn en het eng zouden vinden. Het tegendeel blijkt het geval: mensen zien duidelijk de voordelen: niet meer afhankelijk zijn van vervoer naar een prikpost, niet meer je werk hoeven te verzetten en geen goede dag meer moeten hebben om van je auto naar de poli te lopen.”
De eerlijk gebiedt te vermelden dat niet alle respondenten enthousiast zijn. Een beperkte groep patiënten acht zichzelf niet in staat om zelf bloed af te nemen of heeft liever contact met een zorgverlener. Anderen voerden als tegenargument aan dat ‘als de prikpoli dichterbij is dan het postpunt, wat maakt het dan uit?’ Een goed distributiesysteem is dan ook een must voor de invoering.
Werkgelegenheid
Saltro is niet bang dat invoering van deze nieuwe techniek de werkgelegenheid in de diagnostiek bedreigt. Goedhart wijst in dat verband op de krappe arbeidsmarkt en de hoge werkdruk. Met de vergrijzing zal dat alleen maar toenemen. De venapunctie zal bovendien nooit helemaal verdwijnen; er zijn altijd testen waar een grotere hoeveelheid bloed voor nodig is. “Dus in plaats van een bedreiging, biedt het ons juist een mogelijkheid om de kwaliteit van onze diagnostiek in tijden van schaarste op peil te houden”, aldus Goedhart.
Saltro maakt de afname-apparaatjes niet zelf, maar beperkt zich tot het grondig testen van de technieken en apparaten die markt te bieden heeft. Op dit moment kan maar één apparaat de toets der kritiek van het innovatieteam doorstaan. Daarnaast spelen nog andere uitdagingen. Zo zuigt het apparaatje voor de meeste diagnostische tests nog te weinig bloed en kost het nog veel handwerk om het bloed uit het apparaatje te pipetteren. Dat moet beter, want anders wordt het te duur. Maar daaraan wordt gewerkt door de fabrikant, weet Goedhart. De verbeterde versie van het zelfafnameapparaat die dezer dagen wordt gepresenteerd levert al 350 mcl. Zij verwacht veel van de nieuwe technologie. “Het biedt de patiënt individueel maatwerk en comfort en zorgt voor zelfregie op de eigen gezondheid en zorg. “Wij geloven dat deze ontwikkeling past bij de wensen van de patiënten van nu. Die trend is onmiskenbaar. Daar werken we graag aan mee.”