Zorgprofessionals laten zich inspireren over vernieuwing van de zorg
Digitale pathologie
Christian Rebhan, chief medical & operations officer van Unilabs, Europees marktleider in diagnostiek, schetste een beeld van de evolutie van de huidige ‘snapshot-diagnostiek’ naar continue monitoring van de gezondheid van patiënten. Door het koppelen van nu nog grotendeels op zichzelf staande diagnostische systemen, kunnen data in de toekomst worden gekoppeld, zodat de informatie in samenhang kan worden geïnterpreteerd. Hierdoor verschuift de focus van de diagnostiek van signalering ten behoeve van behandeling naar preventie en eerder ingrijpen. Digitalisering speelt dus een cruciale rol in de vernieuwing van de zorg. Voorbeelden zijn de ontwikkeling van portals voor de communicatie tussen de zorgverleners en patiënten, zoals Directlab van Saltro, waarmee patiënten zich thuis betrouwbaar op soa’s kunnen testen. En digitale pathologie. Zo doet Unilabs onderzoek naar (de beoordeling van) imaging met behulp van kunstmatige intelligentie. De gestelde doelen: betere en efficiëntere beeldbeoordeling dan door de (traditionele) patholoog en radioloog, zullen de komende jaren weliswaar nog niet worden bereikt. Het ontwikkelen en valideren van de benodigde algoritmes is complex en kost veel tijd. Maar de vooruitzichten zijn veelbelovend.
Thuisarts.nl
Freke Zuure, programmamanager e-health bij het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), benadrukte het belang van betrouwbare informatie als basis voor de digitalisering van de zorg. Het overgrote deel van de apps die worden aangeboden aan de consument is onbetrouwbaar, met alle gezondheidsrisico’s van dien. Maar er zijn ook goede voorbeelden van e-health. Zoals Thuisarts.nl. De door huisartsen in samenwerking met patiënten ontwikkelde website biedt de bezoekers 24/7 betrouwbaar advies en heeft het aantal korte en telefonische huisartsconsulten met 12% verminderd, zo blijkt uit onderzoek. Inmiddels maken maar liefst 5 miljoen bezoekers per maand gebruik van deze ‘digitale dokter’. NHG wil de website graag verder ontwikkelen, om de huisarts dichter bij de patiënt te brengen, de zorg te verbeteren en de werkdruk te verminderen. Daarvoor ontbreekt het de NHG echter aan voldoende menskracht en middelen. Vandaar een oproep van Zuure aan huisartsen, verzekeraars en andere partijen, om mee te helpen.
Instituut van Briljante Mislukkingen
Bas Ruyssenaars, oprichter van het Instituut voor Briljante Mislukkingen, verzorgde een verstrooiend én geestverruimend intermezzo over de meerwaarde van fouten als leermiddel. "Wij hebben al heel wat mislukkingen voorbij zien komen. Daaruit zijn vaak ‘universele lessen’ te trekken; patronen of leermomenten die een specifieke ervaring overstijgen en ook op veel andere innovatieprojecten van toepassing zijn. Kortom, we moeten fouten durven te maken en ruimte bieden voor onzekerheid."
De vernieuwende huisarts
Huisarts Bart van Pinxteren, gekend innovator, legde uit dat huisartsen ook zelf kunnen bijdragen aan vernieuwing van de zorg. Daarbij gaat het lang niet altijd om ingewikkelde, dure technologie. Met betrekkelijk eenvoudige, praktische maatregelen en slim organiseren kom je ook een heel eind. Zo verbande hij zijn bureau uit de spreekkamer, waardoor arts en patiënt niet langer tegenover maar naast elkaar zitten en samen het probleem kunnen bespreken. Ook bedacht hij de zogeheten ‘slaapstraat’, een doordacht stappenplan voor het helpen van patiënten met slaapproblemen, als alternatief voor het te snel voorschrijven van een pilletje of te vroeg verwijzen naar het ziekenhuis. Een ander idee is het anders organiseren van zorgbemiddeling. Alleen de Utrechtse huisartsen zijn er wekelijks al zo’n 300 uur druk mee. Dat moet slimmer kunnen, bijvoorbeeld door er iemand voor in te huren. Voorwaarde voor praktijkinnovatie is dat de huisarts er tijd voor vrijmaakt, weet Van Pinxteren uit ervaring. Het spreekuur is niet heilig.
Herverdeling van de bekostiging
Volgens Wim Groot, hoogleraar gezondheidseconomie, is de zorg een molensteen voor de Nederlandse economie. De sector slokt alle economische groei op, waardoor er nauwelijks ruimte is voor inkomensgroei. De vraag is hoelang de mensen dat nog pikken. Technologische vernieuwing alleen is niet voldoende om het tij te keren, meent Groot, temeer doordat in tegenstelling tot in het bedrijfsleven de urgentie voor vernieuwing ontbreekt dan wel niet bijster groot is. De budgetten en toestroom van patiënten zijn een gegeven. Het enige schaarse goed is persoonlijke aandacht. Groot pleit voor een herverdeling van de bekostiging en regulering van de toegang tot de zorg. Het gaat niet aan om de samenleving alles te laten betalen. Als we overvragen gaat dat op den duur ten koste van de solidariteit.
Hulp vragen en aan de slag!
‘Uitsmijter’ Erik Gerritsen, secretaris-generaal van het ministerie van VWS brak een lans voor het aantrekken van meer veranderkundigen door zorgaanbieders. De stapeling van problemen, personeelstekorten, hoge werkdruk, krappe budgetten, enz. leiden volgens de topambtenaar tot verkramping van de sector. Gevolg is dat allerlei knelpunten en al dan niet vermeende weeffouten in het stelsel niet worden aangepakt. Er zijn te veel perverse prikkels én eigenwijze partijen, verzekeraars, ziekenhuizen, dokters, enz.
De zorg heeft volgens Gerritsen een nieuwe competentie nodig: hulp durven vragen! Niemand kan het alleen. Technologische innovatie biedt enorme kansen, niet alleen hightech, maar ook lowtech, zoals beeldbellen en allerlei sensortechnieken die de zelfredzaamheid van mensen versterken. En altijd in combinatie met sociale innovatie en betrokkenheid van zorgprofessionals en patiënten. De laatste jaren is op tal van plaatsen een aanzwellende onderstroom van vernieuwing zichtbaar. Het devies is: implementeren en opschalen. En de bijdrage van het ministerie van VWS? De visie staat: juiste zorg op de juiste plek. Het ministerie neemt zijn verantwoordelijkheid en doet wat nodig is, van het steunen van koplopers tot het voorzien in een werkende IT-infrastructuur. Over uiterlijk 3 jaar moeten alle systemen in de zorg met elkaar kunnen praten. Volgens de SG moet de zorg ook zelf vaker verantwoordelijkheid nemen. Wijs niet meteen naar Den Haag, maar ga zelf aan de slag. Er is veel meer mogelijk dan men denkt of beweert. En vraag hulp aan anderen, ook in de regio. Als het dan nog niet lukt, kunt u altijd contact met mij opnemen.