De meeste infecties worden veroorzaakt door een virus: griep of verkoudheid zijn bekende voorbeelden. Andere infecties, zoals blaasontsteking of longontsteking, kunnen ontstaan door bacteriën en kunnen worden behandeld met antibiotica. Welke type antibioticum nodig is ligt aan de soort bacterie. Er zijn veel verschillende soorten antibiotica maar dat is helaas niet onbeperkt. Als antibiotica veel en onnodig gebruikt worden, kan resistentie ontstaan: bacteriën worden ongevoelig. Het gevolg kan zijn dat bepaalde antibiotica niet meer helpen en dat in de toekomst zelfs ‘simpele’ infecties moeilijker te behandelen zijn. Antibiotica vormen, sinds de ontdekking van penicilline zo’n 90 jaar geleden, de hoeksteen van de moderne geneeskunde. Om antibiotica zo lang mogelijk effectief te houden moeten we ze verstandig gebruiken. Kortom, artsen moeten alleen antibiotica voorschrijven als dat echt nodig is, en zeker niet als het gaat om virusinfecties.
Er is een schatting gedaan dat er jaarlijks in de Europese Unie 33 000 mensen overlijden aan de gevolgen van een infectie met bacteriën die resistent zijn voor antibiotica. Dit is een enorm aantal waaruit blijkt hoe omvangrijk en belangrijk het probleem is!
In Nederland is het probleem nog niet dusdanig groot en zijn de resistentiecijfers laag. De reden hiervan is dat wij relatief weinig antibiotica gebruiken en het alleen verkrijgbaar is op doktersvoorschrift. Verder wordt er in ons land veel aandacht besteed aan (hygiënische) maatregelen om verspreiding van resistente bacteriën, zoals MRSA, tegen te gaan.
Het misbruiken van antibiotica en daarmee gepaard gaande resistentie is vooral in veel andere landen een groot probleem.. Het is belangrijk om te realiseren dat resistente bacteriën zich niet houden aan landsgrenzen. Daarom is het belangrijk om goed samen te werken met andere landen om zo antibioticaresistentie tegen te gaan. Het RIVM, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, speelt hierin een belangrijke rol. Het RIVM verzamelt en analyseert gegevens met betrekking tot hoe vaak en waar resistente bacteriën voorkomen (surveillance), hoeveel antibiotica er wordt gebruikt en hoe vaak resistente bacteriën infecties veroorzaken. Dit is belangrijk zodat we ons kunnen beschermen.
Resistente bacteriën zijn overal: in en op mensen, in de gezondheidszorg, in dieren, in voedsel (zoals vlees, vis en groenten), in het milieu en in elk land ter wereld. In verband met de dreiging van antibioticaresistentie voor zowel mens als dier is het dus belangrijk dat al deze gebieden aangepakt worden. Dit noemt men de ‘One Health’ -aanpak. Nederland, waaronder ook het RIVM, neemt stappen op elk van deze belangrijke thema’s.
Al met al is het belangrijk dat we in Nederland, maar ook wereldwijd, actie ondernemen om resistentie te bestrijden. Vandaar de Week van de Antibiotica!
Meer weten?
Op verschillende manieren wordt deze week aandacht besteed aan de problematiek rondom antibioticaresistentie. Kijk voor meer informatie op de website van het RIVM.