Alkalische fosfatase

Alkalische fosfatase is een enzym dat wordt bepaald voor diagnostiek naar of vervolgonderzoek bij lever-of botziekten.

Het komt namelijk vooral in onze botten en lever voor en ook een beetje in de darmen en (bij zwangere vrouwen) in de placenta. Een enzym is een eiwit dat cellen helpt om een bepaalde stof om te zetten in een andere stof. Elke orgaan in het lichaam maakt alkalische fosfatase in en net iets andere vorm. Onze test meet alle vormen samen.

Wat meten we en waarom?

We meten de activiteit van het alkalische fosfatase (AF) in uw bloed. Bij een lever- of botziekte komt er meer alkalische fosfatase in het bloed en stijgt de activiteit. Uw (huis)arts kan dit onderzoek voor u aanvragen, wanneer hij vermoedt dat er bij u sprake kan zijn van een leverziekte van met name de galgangen, omdat daar de meeste cellen met alkalische fosfatase aanwezig zijn.

Daarnaast is alkalische fosfatase verhoogd bij elk proces dat zorgt voor botgroei. Uitzaaiingen van kanker in de botten, of botziekten zoals Paget's disease geven verhoogde waarden, maar ook herstel na botbreuken of groei op kinderleeftijd.

Ook kan de test gebruikt worden om te kijken of een bepaalde behandeling het beoogde effect heeft.

Vaak zullen tegelijkertijd meer stoffen in het bloed onderzocht worden. Dit om onderscheid te maken tussen een oorzaak in de lever of in de botten.

Wat wil de uitslag zeggen?

Een verhoogde uitslag in combinatie met andere afwijkende leverparameters (zoals gamma GT, ALAT, ASAT, bilirubine) duidt op afgifte uit de lever. Bij een aandoening van de galwegen zijn alkalische fosfatase en gamma GT meestal veel sterker verhoogd dan de andere leverwaarden. 

Als de andere lever uitslagen niet verhoogd zijn, past het verhoogde alkalische fosfatase meer bij een bot aandoening.

Kinderen en zwangere vrouwen hebben hogere waarden.

Bij een bepaalde leveraandoening (ziekte van Wilson) kan alkalische fosfatase verlaagd zijn.